Türk Tarihine Genel Bakış
TÜRK TARİHİNE GENEL BAKIŞ
Türk:
Töreli, nizamlı, olgunluk anlamlarına gelmektedir. Fars kaynaklarına göre güçlü, kuvvetli, güzel anlamları vardır. Hakanlar sülalesi olan Açinoğulları’nın bir ünvanı olduğu, ilerleyen zaman içerisinde bu sülaleye mensup ve tabi boyları karşılamak için kullanıldığı da öne sürülmektedir. Türklerin Hz. Nuh’un oğlu Yafes’in soyundan geldiğine inanılmaktadır.
Türklerin Ortaya Çıktığı Coğrafya:
|
Orta Asya bozkırları -> Tanrı dağı yamaçları
-> Aral gölünün çevresi
-> Altay dağları
Açık denizle irtibatı olmayan yerler
Türklerin Siyasi Teşkilatlanmaları:
M.Ö. 8. yüzyıl da ortaya çıkmışlardır. Sınırları Avrupa’dan Çin’e, İskit’ten Sibirya’ya kadar uzanmıştır. Her yerde teşkilatlanma kurmuşlardır. Başlarda yönetim tek elden yürütülürken sonradan doğu-batı şeklinde iki koldan yürütmeye başlamışlardır.
M.Ö. 200 yılında Teoman (Tümen Yabgu) çeşitli boyları Hun hâkimiyeti altında toplamıştır. Bu siyasi birlik Büyük Türk Hakanlığı olarak anılmaktadır. Bu birliğin son halkası Osmanlı Devleti’dir. M.Ö 209 yılında Teoman’ın yerine geçen Metehan, destanların Oğuz Kağan olarak tanıdığı ve ‘Tanrı Kut’ veya ‘Göğün Oğlu’ ünvanlarıyla anılan mühim bir şahsiyet olarak karşımıza çıkar.
550 yılında Büyük Türk Hakanlığı Bumin Kağan ve İstemi Kağan öncülüğünde yeniden şekillenir. Bumin Kağan Doğuya, İstemi Kağan Batıya hükmeder. Türklerin İslamiyet’le tanışmaları bu dönemlere rastlar. Semerkant ve Buhara gibi önemli kültür merkezleri zapdedilir ve böylece Türkler İslamiyet’e yaklaşan milletler arasına girer. 8. asrın sonuna doğru ise 9 Oğuz 10 Uygur hanedanlığına geçer. 940 tarihinde ise Büyük Türk Hakanlığı Müslüman olan Karahanlılar’ın eline geçer.
Tanrı:
Eski Türkçede ‘mavi gök’ demektir. Daha sonra ‘bir, her şeyi yoktan yaratan ilah’ anlamında kullanılmıştır.
Türklerin kadim dini Gök Tanrı dinidir. Hesap günü (uluğ gün), melek inancı, öldükten sonra dirilme inancı olan bir dindir. Lakin bu dinde mevcut bir mukaddes kitap görülmez. Ayrıca şaman-kamanların önderliğinde yürütülen ritüellere sahiptir.
Türkler Gök Tanrı inancı dışında çok yaygın olmamakla birlikte Maniheizm, Budizm, Hıristiyanlık ve Musevilik inançlarını da zaman zaman kabul etmişlerdir.
İslamiyet kuvvetli bir şekilde yayılarak Orta Asya içlerine kadar ulaştıktan sonra özellikle Çinliler bu durumdan rahatsız olmuşlardır. Arapları (ve doğal olarak İslamiyet’i) Orta Asya’dan atmak isteyen Çinlilerle Talas Savaşı yapılır ve savaşta Türklerinde İslam ordularının yanında yer almasıyla Çinliler savaşı kaybeder. Türkler ise aynı safta yer aldıkları Araplar ile siyasi, ekonomik, kültürel vs ilişkileri geliştirmişlerdir. Başlangıçta münferit olan İslamiyet Karahanlı hükümdarı Saltuk Buğra Han’ın İslamiyet’i kabul etmesiyle genişlik bulur. 960 yılında ise Oğuzlar İslamiyet’i kabul eder. Bu kabul ediliş 200 bin çadır halkıyla olmuştur.
Büyük Türk Hükümdarlığı Alparslan ile birlikte 1071 yılında Anadolu’ya yerleşir ve diyar-ı Rum onlar eliyle Müslümanlaşır.