Geçmişten Günümüze Türklerin Kullandıkları Takvimler

Türkler, tarih sahnesine çıkışlarından günümüze kadar farklı farklı takvimler kullanmışlardır. Bu duruma neden olarak ise sürekli yer değiştirmeleri, farklı kültürlerle farklı dinlerle etkileşim halinde olmalarıdır dersek herhalde yanlış söylemiş olmayız. Örneğin, Orta Asya bozkırlarında yaşamlarına devam ederken en büyük ekonomik faaliyetlerinin hayvancılık olduğunu düşünürsek Oniki Hayvanlı Türk takvimini kullanmış olmalarını daha iyi anlamlandırabiliriz. Gelin Türklerin kullandıkları takvimleri özellikleriyle birlikte görelim;

1)  12 Hayvanlı Türk Takvimi

Güneş yılı esasına göre düzenlenmiş bir takvimdir. Bir yıl 365 gündür. İslamiyet’ten önceki Türk devletleri tarafından kullanılmıştır. Tarımsal faaliyetlerin düzene konulmasında yardımcı olmuştur. Her yılın bir hayvan adıyla anılması ve on iki yılda bir devretmesi nedeniyle bu adı almıştır. Türklerin kendilerine özgü olan bu takvimi oluşturmuş olmaları, astronomi ile ilgilendiklerinin göstergesidir. 12 Hayvanlı Türk Takvimi ile ilgili ayrıntılı bilgi

2)  Hicri Takvim

Başlangıç olarak 622 yılında Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçünü kabul eden bir takvimdir. Ay yılı esasına göre düzenlenmiştir. Bir yıl 354 gündür, İslamiyeti kabul eden Türk devletleri tarafından kullanılmıştır.

3)  Celali Takvim

Büyük Selçuklu Devleti Hükümdarı Celaleddin Melikşah adına Ömer Hayyam tarafından güneş yılı esasına göre düzenlenmiş ve sadece o dönemde kullanılmış özel bir takvimdir. Maaşların öden­mesi, bütçenin düzenlenmesi gibi ekonomik faaliyetlerde kullanılmıştır.

4)  Rumi Takvim

Osmanlı Devleti’nde 1676’dan itibaren ekonomik sorunla­rın artması üzerine yalnızca ekonomik işleri düzenlemek amacıyla güneş yılı esasına göre oluşturularak kullanılan takvimdir. Zira ticaretin yoğun olarak yapıldığı batılı ülkeler güneş yılı esasına dayalı miladi takvimi kullanıyordu. Hicri takvimin ay yılı esasına dayalı olması ticari konularda zorluk çıkarıyordu. Hicri takvimle aynı anda kullanılmıştır.

5)  Miladi Takvim

İlk şekli Eskiçağ’da, Mısır tarafından icat edilen, güneş yılı esasına göre düzenlenmiş bir takvimdir. Romalılar tarafın­dan geliştirilmiş, Papa XIII. Gregor tarafından son şekli ve­rilmiştir. Hz. İsa’nın doğumu takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nde 1926’dan itibaren bütün alanlarda Miladi Takvim’i kullanılmaya başlanmıştır. Amaç hem batıyla entegre olmak hem de hicri-rumi takvim ikileminden kurtulmaktır.