Bilgi Birikimi

Harita Yapımında Kullanılan Perspektif, Yayma ve Karma Sistemli Projeksiyonlar

Haritaların yapımında kullanılan projeksiyon sisteminde Dünya’nın bir bölümü alınarak düz bir yüzeye düşürülür. Bunda, görüntüsünün düşürülmesi istenen yüzeyin biçimine (düz, silindir, koni) ve ışık kaynağının konduğu düşünülen noktanın yerine göre çeşitli haritalar elde edilir.

1)      Perspektif Projeksiyonları: bu projeksiyonda kıta görüntülerinin kürenin bir noktasındaki yüzey üzerine düşürüldüğü göz önüne getirilir. Bu nokta kutuplardan biriyse kutup projeksiyonu, ekvator çizgisi üzerindeyse ekvator projeksiyonu adını alır. Bunlar da ışık kaynağının yerine göre üçe ayrılır:

a)      Ortografik projeksiyon: ışınların birbirine paralel olarak geldiği düşünülür. Bu projeksiyonda yalnız yüzeyin orta kesimi iyi çıkar. Elde edilen haritada benzerlik ve eş değerlik bulunmaz. Ancak Dünya’nın küresel biçimini iyice belirttiği için okul haritalarının yapımında bu sistem uygulanır.

b)      Stereografik projeksiyon: ışık kaynağı küre yüzeyinin projeksiyon yüzeyine değdiği noktanın karşıtında bulunur. Kıta haritalarının yapımında kullanılır.

c)      Santrografik projeksiyon: ışık kaynağı kürenin merkezindedir. Kenar kesimler bu yüzden orantısızdır. Boyutları ve uzaklıkları çok doğru göstermediği için bu sistem çok az kullanılır.

2)      Yayma projeksiyonlar: bu sistemde silindir ve konik yüzeylerden yararlanılır. Bu projeksiyonlarda meridyenler birbirine eşittir. Paraleller ise kutuplara doğru gittikçe birbirine yaklaşır. Bundan dolayı ekvator çizgisi ile dönenceler arasındaki kesimlerin haritalarının yapımında yayma silindir projeksiyonu çok elverişlidir. Yayma konik projeksiyon ise kutuplar ile dönenceler arasında kalan kesimlerin haritalarının yapımında kullanılır.

3)      Karma Sistemli projeksiyonlar: aynı projeksiyon sistemine bağlı kalmaksızın belirli bölgeler (kıtalar ve okyanuslar) için önceden tasarlanmış sistemlerin uygulanıp birleştirilmesiyle elde edilen projeksiyonlara karma sistemli projeksiyonlar denir.

Exit mobile version